امید گل یا xG یکی مولفه های مهم در تحلیل بازیهای فوتبال است و حتما شما زیاد در مرد این پارامتر شنیدید. اما امید گل چیست و چگونه محاسبه می شود و چه اطلاعاتی به ما می دهد؟ در این مقاله از فوتسال لرن به این سئوالات پاسخ داده ایم پس تا پایان این مقاله با ما باشید.
امید گل چیست؟
فرض کنید یک دیدار فوتبال را ندیدهاید و تنها از نتیجه آن آگاه شدهاید. برای فهم اینکه بازی چگونه بوده است چه میکنید؟ احتمالا سراغ یکی از وبسایتها یا اپلیکیشنهایی میروید که آمار (Stats) بازی را منتشر میکنند. هدف شما احتمالا این است که از کیفیت بازی اطلاعاتی به دست بیاورید. مثلا نگاه میکنید که درصد مالکیت تیمتان چند درصد بوده یا تیم مورد علاقهتان چند شوت درون چارچوب زده است و یا هر اطلاعات دیگری که به شما گزارش شده است.
اما آیا آن آمارها الزاما اطلاعاتی در باب کیفیت بازی به شما میدهند؟ پاسخ این پرسش خیر است. در واقع آن اطلاعات تنها عددهایی هستند فاقد ارزش. دادههایی هستند بدون پردازش و عاری از توانایی برای نشان دادن کیفیت. اینجاست که لزوم تعریف پارامترهایی برای به دست آوردن اطلاعات متقن احساس میشود. پارامترهایی که حاصل از تحلیل آن آمار و اطلاعات هستند.
یکی از این پارامترها که در این نوشته مورد بحث است، پارامتر xG است.
فرض کنید در آمار بازی یکی از تیمها ۱۲ شوت در چارچوب دارد و تیم دیگر ۳ عدد. آیا این اعداد به شما میگوید که موقعیتهای کدام تیم خطرناکتر بوده است؟ مشخص است که خیر. برای فهمیدن همین مساله پارامتر xG تعریف میشود.
پارامتر xG مخفف عبارت expected Goal به معنی «گلهای مورد انتظار» است.این پارامتر یکی از پارامترهای خانواده expected است که قبلا گفتیم برای نشان دادن کیفیت یک اتفاق ایجاد شده اند.
xG پارامتری است که کیفیت یک موقعیت گل را که به شوت به سمت دروازه (داخل یا خارج از چارچوب فرقی ندارد) میانجامد، نشان میدهد. درواقع xG احتمال گل شدن یک شوت (یا ضربه سر) به سمت دروازه را محاسبه میکند، فارغ از اینکه آن شوت توسط چه کسی با چه سطح مهارتی زده شده است. از همین جملات مشخص است که xG میتواند مقادیری بیشتر از صفر و کمتر از یک را اختیار کند. طبیعتا xG صفر یا یک نداریم چرا که این دو عدد بیانگر قطعیت هستند و xG یک پارامتر احتمالی.اگر به سایتهایی که دیتاهای مربوط به فوتبال را ارائه میکنند، سر بزنید ممکن است برای یک دیدار مقادیر xG متفاوتی ببینید که البته تفاوت مقداری آنها با هم در بسیاری از اوقات آنقدر ناچیز است که میتوان از آن صرف نظر کرد و این مساله هم به نحوه محاسبه و مدل ریاضی محاسباتی متفاوتی است که برای محاسبه xG مربوط است.
نحوه محاسبه xg
پارامتر xG و محاسبه آن تحت تاثیر فاکتورهای متفاوتی است از جمله:
۱- فاصله نقطهای که شوت زده میشود تا دروازه چقدر است
۳- چند بازیکن حریف بین بازیکن زننده ضربه و دروازه قرار دارند
۴- بازیکن با پای تخصصی ضربه میزند یا با پای غیرتخصصی
۵- زاویه بازیکن از نقطهای که ضربه میزند نسبت به دروازه چگونه است
بر اساس فاکتورهای بالا یک مدل ریاضی طراحی میکنند که به هر شوتِ به سمت دروازه یک عدد بین صفر و یک تخصیص میدهد. هر چه مقدار xG به یک نزدیکتر باشد، آن موقعیت و شوت به سمت دروازه فارغ از اینکه توپ در چارچوب باشد یا نه، خطرناکتر است. برای مثال وقتی میگوییم xG یک موقعیت گل ۰/۷ است یعنی از هر دهبار که در آن شرایط شوتی به سمت دروازه زده شود، ۷ بار گل میشود، یا به عبارت دیگر احتمال گل شدن آن شوت ۷۰ درصد است.
خرید کتاب مولفه های جدید آنالیز فیفا در جام جهانی 2022
کتاب مولفه های جدید آنالیز فیفا در جام جهانی 2022
فرمت pdf
تعداد صفحات 17 صفحه
کاری از فدراسیون بین المللی فوتبال فیفا
ترجمه فوتسال لرن
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که نتیجه شوت به سمت دروازه در مقدار xG تاثیر گذار نیست. یعنی xG مستقل از نتیجه موقعیت تعریف میشود.
مقدار xG کل یک تیم از جمع xG تکتک شوتهای به سمت دروازه به دست میآید. یعنی وقتی میگوییم xG فلان تیم ۳/۵ است یعنی مجموع xG موقعیتهای گل آن تیم ۳/۵ بوده و آن تیم در شرایط عادی باید ۳ گل یا بیشتر به ثمر میرسانده.
البته باید توجه داشت که xG به هیچ وجه برای پیشبینی بازی بعد به کار نمیرود و درواقع تنها بیانگر کیفیت موقعیتهایی است که یک تیم در آن دیدار ایجاد کرده است.
از این پارامتر برای تحلیل کیفیت بازیکنها و تیم نیز استفاده میشود. برای مثال اگر مجموع xG یک تیم در طول فصل برابر ۲۵ باشد، آن تیم در طول فصل باید حداقل ۲۵ گل به ثمر میرسانده، اگر کمتر از ۲۵ گل زده باشد به این معنی است که در آن تیم ضربات آخر خوب زده نمیشود و اگر بالاتر از ۲۵ باشد به این معنی است که آنها توانایی این را دارند که از موقعیتهای کمتر خطرناک گل بسازند.
برای بازیکنان هم میتوان از این پارامتر استفاده کرد، برای مثال مقدار کل xG موقعیتهای لوییس سوارز در فصل پیش ۱۴/۴۳ بوده است ولی سوراز موفق به زدن ۱۶ گل در طول فصل شد و این نشانگر توانایی سوارز در زدن ضربه آخر است.
همچین xG دریافتی نیز محاسبه میشود. برای مثال xG رقیبهای یک تیم را در طول یک فصل اگر با هم جمع کنیم به آن xG دریافتی یک فصل میگویند. اگر xG دریافتی یک تیم در طول یک فصل ۲۵ باشد آن تیم نهایتا باید ۲۵ گل میخورده اگر کمتر خورده باشد نشان دهنده قوت خط دفاعی و دروازهبان تیم است و اگر بیشتر خورده باشد نشان ضعف در آن دو خط.
چگونه می توان از xG استفاده کرد؟
امید گل یا xG می تواند برای به دست اوردن ایده بهتر از کیفیت تیم فراتر از نتایج فعلی استفاده شود، برجسته کردن تیم هایی که بیش از حد یا کمتر از اعداد مورد انتظار خود عمل می کنند و نتایج انها ممکن است به زودی شروع به تغییر کند.
همچنین، استفاده از xG می تواند به مربیان و مدیران تیم کمک کند تا بر روی نقاط ضعف تیمشان تمرکز کنند و بهبود آنها را در پیش بگیرند. علاوه بر این، این روش می تواند به بازیکنان کمک کند تا در تمرینات خود بهبود ببخشند و در بازی های آینده بهتر عمل کنند.
استفاده از xG همچنین می تواند برای تحلیل بازی های گذشته و پیش بینی نتایج آینده مفید باشد. با تحلیل xG هر تیمی می تواند بهتر فهمید که در بازی های گذشته چه مشکلاتی باعث شکستشان شده و چگونه می توانند در آینده این مشکلات را رفع کنند.
در کل، استفاده از xG در فوتبال می تواند به تیم ها و بازیکنان کمک کند تا بهبود یابند و به نتایج بهتری دست پیدا کنند.
از مهمترین موارد استفاده از xG موارد زیر را می تان نام برد:
تجریه تحلیل عملکرد بازیکن :
میتوان از مجموع اهداف مورد انتظار xG برای تشخیص اینکه یک بازیکن در حال تجربه موقعیتهای عالی یا ضعیف در مقابل دروازه است، استفاده کرد. همچنین، نگاه به کیفیت میانگین شوت (احتمال گل به تعداد شوت) میتواند نشان دهنده بازیکنانی با شوتهای خوب یا بد باشد.
تحلیل تیم
استفاده از مفهوم xG میتواند نگرش بهتری از کیفیت اصلی تیمها را در فراتر از نتایج کنونی فراهم کند، و تیمهایی که عملکردی بیشتر یا کمتر از اعداد مورد انتظار خود از خود نشان میدهند و نتایج آنها ممکن است به زودی تغییر کند را بیان کند.
بررسی سرمربیان
مدلهای xG اندازهگیری بیطرفانهای از عملکرد اساسی تیمهای فوتبال را فراهم میکنند که میتوانند به عنوان ابزاری مؤثر برای شناسایی مربیان توانمند مورد استفاده قرار گیرند که در بهبود عملکرد فنی تیمها مؤثر هستند.
Post-Shot xG چیست؟
xG پس از شوت (به اختصار PSxG) پس از انجام یک شوت محاسبه میشود و به طور کلی موقعیت قرارگیری شوت و، در صورتی که در مدل محاسبه شود، قرارگیری دروازهبان را در نظر میگیرد و یک ارزش بین ۰ (خارج از هدف) و ۱ به هر شوت اختصاص میدهد.
بطور سنتی، استفاده اصلی از PSxG در ارزیابی توانایی دروازهبان در جلوگیری از گلزنی بوده است، اگرچه مدلهای جدیدتری که عوامل اضافی مانند سرعت شوت را شامل میشوند، میتوانند بیشتر درک درباره توانایی تمام کنندگی یک شوت را ارائه دهند.
به عبارت ساده تر پس از اینکه بازیکنی توپ را به دروازه مخالف پرتاب کرد، ما از یک ابزار به نام xG (PSxG) استفاده می کنیم تا ببینیم که آیا این توپ به هدف می رسید یا خیر. این ابزار محاسبه می کند که دروازه بان چقدر توانایی داشت تا شوت را متوقف کند و اگر شوت به هدف نرسید، مقداری بین ۰ و ۱ به شوت اختصاص داده می شود. این ابزار به ما کمک می کند تا توانایی دروازه بان را در متوسط در بازی ها ارزیابی کنیم.
مدل امید گل (xG) از سوی شرکت StatsBomb برای تخمین دقیق کیفیت فرصتها از روی رویدادها و دادههای با کیفیت بهتری استفاده میکند تا هر سایر ارائه دهندهای.
باید دقت داشت xG یکی از پارامترهای آنالیز بازی است و نه تنها پارامتر. برای تحلیل یک مسابقه فوتبال باید از تمامی پارامترها مثل xA، PpDA، PV، xT و … استفاده کرد که در آینده در مورد سایر پارامترها هم خواهم نوشت.